Tamsyn Barton Η αστρολογία κατά την αρχαιότητα

                                       Εκδόσεις Ινστιτούτο του Βιβλίου - Α. Καρδαμίτσα,

Δίχως καμία κριτική, καμία άποψη από τον μαθητευόμενο. Λίγα αποσπάσματα φτάνουν για να μιλήσουν:

Σελ. 58
   Το παλαιότερο ωροσκόπιο σε πάπυρο αφορά μια γέννηση το 10 π.Χ. ενώ το παλιότερο ωροσκόπιο που σώζεται σε φιλολογικό κείμενο των μέσων του πρώτου αιώνα αφορά μια γέννηση το 72 μ.Χ. Το υπόβαθρο όμως αυτών των ωροσκοπίων είναι δύσκολο να εντοπιστεί. Οι ερευνητές προ πολλού έχουν εντοπίσει τις απαρχές της ελληνιστικής αστρολογίας στο εξελληνισμένο περιβάλλον της Αλεξανδρείας. Παραδείγματά τους θεωρούνται ορισμένα θεωρητικά αστρολογικά έργα, η προέλευση των οποίων είναι δύσκολο να χρονολογηθεί. Τα συμφραζόμενα αυτών των έργων μπορούν να κατανοηθούν μόνο αν λάβουμε υπόψη το σώμα κειμένων στο οποίο ανήκουν, δηλαδή τις "ερμητικές" πραγματείες. Αυτές είναι ψευδεπίγραφα κείμενα, δηλαδή αναφέρουν ως συγγραφείς γνωστούς Ήρωες ή θεούς. Γραμμένα στα ελληνικά αποδίδονται στον θεό Ερμή Τρισμέγιστο, ή τον Ασκληπιό και τον κύκλο του. Μια πηγή του δεύτερου αιώνα αναφέρει σαράντα δύο βιβλία του Ερμή, πράγμα που υποδηλώνει ότι υπήρχε ένα σώμα κειμένων σε αυτό το στάδιο. Μέχρι τη δημοσίευση της βιβλιοθήκης Νάγκ Χαμαντί, που βρέθηκε στην Άνω Αίγυπτο το 1945, επικρατούσε η ομόφωνη γνώμη ότι τα κείμενα αυτά ήταν καθαρά ελληνικά και ότι οποιοδήποτε αιγυπτιακό χρώμα είχε προστεθεί από τους Έλληνες της Αιγύπτου για να προβάλλουν αξιώσεις αρχαίας σοφίας.(Για παράδειγμα υπάρχει η διαβεβαίωση ότι μεταφράστηκαν από τα λόγια του Αιγυπτίου θεού Θώθ που ταυτίζεται με τον Ελληνικό Ερμή (βλ. εικόνα 4) ............

Σελ 84
  "Καθώς πλησίαζαν μεσάνυχτα ο Δομιτιανός τρομοκρατήθηκε τόσο, ώστε πετάχτηκε από το κρεβάτι του και την αυγή, καταδίκασε έναν προφήτη από τη Γερμανία που κατηγορούνταν ότι είχε πει ότι οι αστραπές προοιωνίζονταν αλλαγή κυβέρνησης. Ο Δομιτιανός έξυσε μια μυρμηγκιά στο πρόσωπό του και την έκανε να ματώσει μουρμουρίζοντας "Ελπίζω να είναι αυτό όλο το αίμα που χρειάζεται". Σε λίγο ρώτησε τί ώρα ήταν. Όπως είχε κανονιστεί, οι πρώην δούλοι του του απάντησαν ψέμματα. "Η έκτη ώρα", επειδή ήξεραν ότι φοβόταν την πέμπτη ώρα. Πεπεισμένος ότι ο κίνδυνος είχε περάσει, ο Δομιτιανός ξεκίνησε γρήγορα και χαρούμενα για να κάνει το λουτρό του. Ο αρχιθαλαμηπόλος του, ο Παρθένιος, άλλαξε τα σχέδιά του δίνοντάς του την είδηση ότι κάποιος είχε έρθει να τον δει για μια πολύ επείγουσα και σημαντική υπόθεση που δεν επιδεχόταν αναβολή. Έτσι ο Δομιτιανός έδιωξε τους ακολούθους του και έτρεξε στο υπνοδωμάτιο - όπου δολοφονήθηκε".

Σελ 224
   Μόνο ο Φίρμικος μας προσφέρει ένα ωροσκόπιο ως παράδειγμα πέραν των μορφών της μυθολογίας και της ιστορίας και ασφαλώς είναι ένα λαμπρό παράδειγμα της αστάθειας της Τύχης. Στην περίπτωση αυτή παρουσιάζει παραστατικά τη σημασία της αντισκιάς.  Οι μελετητές έχουν ταυτίσει το γεννώμενο άτομο με τον Κυώνιο Ρούφο Αλβίνο που ήταν έπαρχος της Ρώμης το 336 -7 μ.Χ.
    Ο πατέρας αυτού του ατόμου μετά από δυο διαδοχικές υπατείες εξορίστηκε, αλλά το ίδιο το γεννώμενο άτομο, εξορίστηκε για το έγκλημα της μοιχείας και ξαφνικά γύρισε πίσω από την εξορία, εξελέγη για πρώτη φορά διοικητής της Καμπανίας, μετά ως ύπατος της Αχαίας, αλλά αργότερα έγινε ανθύπατος της Αφρικής και Έπαρχος της Ρώμης. ΄
  Όποιος δεν γνωρίζει τη θεωρία της αντισκιάς, αν έβλεπε τον Ήλιο με το Δία στην ίδια μοίρα, στον Πέμπτο Τόπο πριν από τον Ωροσκόπο - δηλαδή στον οίκο της Καλής Τύχης - θα προέλεγε έναν πατέρα τυχερό, πλούσιο, ισχυρό και ούτω καθεξής και το ίδιο θα ίσχυε και για το ίδιο το γεννώμενο άτομο. Όσον αφορά την εξορία του και τις συνεχείς συνομωσίες εναντίον του, δεν θα μπορούσε να προβλέψει τίποτα, αν δεν έστρεφε την προσοχή του στη θεωρία της αντισκιάς."

Σελ 232
    "Πρέπει να ξέρεις ότι η Σελήνη βοηθάει τους Πράσινους, ο Ήλιος τους Ερυθρούς και η Αφροδίτη τους Βένετους. Έτσι όταν ο Ήλιος συναντά την Αφροδίτη, εάν εκείνη τη στιγμή οι Βένετοι οδηγούν την κούρσα, θα νικήσουν. Όταν συναντάει τον Άρη νικούν οι Πράσινοι,  γιατί ο Άρης είναι σύμμαχός τους. Και όταν ο Δίας βρίσκεται σε κύριο σημείο, τότε οι Βένετοι θα νικήσουν οπωσδήποτε, και κυρίως αν η Σελήνη δεν έχει φώς"

Μιά ιδεούλα ήταν, ξεφυλλίζοντας το βιβλίο.  Υπάρχει στο Εγχειρίδιον, Βουλής 15, μέσα στη στοά. Τι να πρωτοδιαβάσει  κανείς, έτσι;

Το ...παπόρι απ' την Περσία

Εντάξει, δεν είναι το παπόρι απο την Περσία.. Ήταν όμως ένα ερώτημα στον Πάλχο, στη Σμύρνη, στο 195 έτος Διοκλητιανού, στις 20 του 11ου μήνα του Αλεξανδριανού ημερολογίου, (στο κείμενο λέγεται Epiphi o μήνας) Ιούλιος δηλαδή. Το ερώτημα αφορούσε ένα πλοίο που έπρεπε να έχει έρθει στο λιμάνι εδώ και πολύ καιρό και αναρωτιόταν ο ερωτών για την τύχη του πλοίου. To παρόν κείμενο είναι παρμένο από το βιβλίο 60 Greek Horoscopes των Νaugebauer.Hoesen.

    Έτος 195 Διοκλητιανού λοιπόν, Εpiphi 20, 3η ώρα της ημέρας, Σάββατο.
Ήλιος στις 19 Καρκίνου, Σελήνη στις 16 Σκορπιού, Κρόνος στις 16 Παρθένου, Άρης στις 18 Παρθένου, Δίας στις 8 Υδροχόου, Αφροδίτη στις 6 Διδύμων, Ερμής στις 4 Λέοντα ανάδρομος, Ωροσκόπος στις 2 Παρθένου, Μεσουράνημα στις 26 Ταύρου, Βόρειος στις 11 Κριού (με ενδεχόμενο λάθος και η θέση να είναι στις 11 Καρκίνου), Κλήρος της Τύχης στις 29 Τοξότη.

  Λαμβάνοντας τον Κύριο της μέρας (και της πρώτης ώρας) και τον Κύριο της τρίτης ώρας - Κρόνο και Άρη -  και έχοντας πάλι παρατηρήσει ότι ο Άρης και ο Κρόνος βρίσκονται στον ωροσκόπο (Παρθένος) και η Σελήνη κινείται προς τον Κρόνο. Έτσι ο Πάλχος είπε ότι το πλοίο έπεσε σε μεγάλη καταιγίδα, αλλά σώθηκε επειδή η Αφροδίτη (στους Διδύμους) στο Μεσουράνημα και η Σελήνη  (στο Σκορπιό) ήταν σε όψη προς το Δία (στον Υδροχόο) και η έβδομη ημέρα της Σελήνης απομακρυνόταν από τον Δία και το δωδεκατημόριό της επίσης ήταν απομακρυνόμενο από τον Δία. Και επειδή το πρόβλημα της Καταρχής αφορούσε ένα πλοίο που δεν φαινόταν, παρατηρούμε ότι ο κλήρος της  Τύχης ήταν στον Τοξότη, να ανατέλλει με την Αργώ. Επιπλέον, ο κύριός του, (Δίας) και της Αργούς, ήταν σε πολύ υγρό ζώδιο (Υδροχόος). Έχοντας παρατηρήσει ότι ο ωροσκόπος ήταν σε δίσωμο ζώδιο (Παρθένος) και ότι ο κύριος του ωροσκόπου ο Ερμής ήταν ανάδρομος, και ο κύριος του μεσουρανήματος, η Αφροδίτη, ήταν σε δίσωμο ζώδιο (Δίδυμοι) και ο κύριος του κλήρους της τύχης Δίας σε δίσωμο ζώδιο, και ο πλανήτης που λαμβάνει τον κύριο του κλήρου της τύχης ήταν σε δίσωμο ζώδιο,  και ο κύριος της Σελήνης ο Άρης ήταν σε δίσωμο ζώδιο, είπε ότι θα έκαναν αλλαγή από πλοίο σε πλοίο.  Και επειδή η Παρθένος και ο Τοξότης είναι πτερωτά ζώδια (προσωπική επισήμανση: δεν ξέρω τι σκέφτεται και το λέει ο Πάλχος) είπε ότι θα μετέφεραν φτερωτά αντικείμενα. Και επειδή η Σελήνη ήταν στο σπίτι του Άρη το Σκορπιό, και στα όρια του Ερμή, είπε ότι πιθανώς έφερναν βιβλία και παπύρους και μερικά χάλκινα αντικείμενα εξαιτίας του Σκορπιού. Έχοντας παρατηρήσει ότι ο Ασκληπιός ανέτειλε μαζί με τη Σελήνη στο Σκορπιό είπε ότι θα έφερναν μαζί τους ιατρικά σκεύη.
        Και όσο για το πότε θα έπρεπε να έρθει, είπε όταν η Σελήνη θα ήταν στον Υδροχόο (ή τους Ιχθείς, στον Υδροχόο (για τη θέση που πρέπει να έφτανε) σε 7 μέρες και επειδή ο κλήρος της τύχης μέσα στον Τοξότη εκινείτο προς τον Δία (μέσα στον Υδροχόο). Στους Ιχθείς από την κίνησή του προς τον κύριό του.  Και έφτασαν κατά την 8η μέρα  (η Σελήνη ήταν στον Υδροχόο).
        Όταν ρωτήθηκαν για την καθυστέρηση είπαν ότι έγινε αναστάτωση στη θάλασσα και όπως η θάλασσα χωρίστηκε το πηδάλιο έσπασε σε ένα βράχο και τους κατηύθυνε η καταιγίδα.  Φτάνοντας σε ένα λιμάνι μετέφεραν το φορτίο σε άλλο πλοίο με το οποίο επέστρεψαν. Έφεραν πράγματι, φτερά στουρθοκαμήλου, άγραφους παπύρους, λόγω του Ερμή που ήταν ανάδρομος, και σκεύη μαγειρικής, λόγω του Σκορπιού, κι ενα φόρτωμα με φαρμακευτικές προμήθειες, εξαιτίας του Ακληπιού και της Υγείας (αντίστοιχα του Οφιούχου).

Λίγο από παπυρολογική βιβλιογραφία

(Σε ελαφρά ελεύθερη μετάφραση, ευχαριστώ το Δημήτρη Κορωνάκη για την προμήθεια του βιβλίου 60 Greek Horoscopes από την προσωπική του βιβλιοθήκη, αλλά και το Γιάννη Γιαλαμά για τις διορθώσεις)

Ο Naugebauer με τον Van Hoesen συνέλεξαν 60 ωροσκόπια από τους 5 πρώτους αιώνες που προέρχονται από Ηφαιστίωνα, Πάλχο, Ρητόριο, Ευτόκιο και Στέφανο.
Εδώ παρατίθεται μέρος από τη συλλογή τους "Καταρχή", μια ερμηνεία από Πάλχο (Palchus), για το χαμένο λινό μιας νεαρής σκλάβας.

"Επί έτους Διοκλητιανού 195, μήνας Θώθ (η αρχή του Αιγυπτιακού μήνα προς το τέλος του δικού μας Αυγούστου), μέρα 1η προς 2η ώρα 4η της νυκτός. Ο Ήλιος ήταν στις 14 Παρθένου, η Σελήνη στις 9 Ιχθύων, ο Κρόνος στις 11 Παρθένου, ο Δίας στις 26 Τοξότη, ο Άρης στις 20 Ζυγού  (Σημείωση συγγραφέα: υποψία λάθους για Διδύμους), η Αφροδίτη στις 24 Παρθένου, ο Ερμής στις 18 Λέοντα, ο ωροσκόπος στις 28 Ταύρου, το μεσουράνημα στις 14 Υδροχόου, ο Βόρειος στον Κριό, ο κλήρος της τύχης στο Σκορπιό. Ο κλήρος της τύχης πέφτει στο δύοντα ζώδιο (Σκορπιός) δείχνοντας ότι το ζητούμενο είναι κάτι πέρα από το οπτικό μας πεδίο. Tα φώτα ήταν σε όψη με τον ωροσκόπο, όπως επίσης και ο κυβερνήτης του (Αφροδίτη στην παρθένο) δείχνοντας ότι ο κλέφτης ήταν μέσα στο νοικοκυριό και όχι από έξω. Κι επειδή η Σελήνη στην Πανσέληνο στους Ιχθείς ήταν σε επαφή εκ διαμέτρου με τον Κρόνο (Παρθένος- Ιχθείς) κατά τη δύση, έδειχνε ότι ο κλέφτης ήταν γηραιός. Αφού ο Κρόνος ήταν στον οίκο του Ερμή έδειχνε ότι ο κλέφτης ήταν μορφωμένο άτομο και κατεργάρης και συγχυσμένης σεξουαλικής ταυτότητας. Και πάλι τα όρια της Σελήνης (στην Αφροδίτη) έδειχναν ότι το κλεμμένο αντικείμενο ανήκε σε γυναίκα και ο κυβερνήτης των ορίων της Σελήνης και του ωροσκόπου (Αφροδίτη) όντας σε κατάπτωση (Παρθένος) έδειχνε ότι αυτός που έχασε το αντικείμενο ήταν ένα ταπεινό πρόσωπο ή σκλάβος και οτι το χαμένο αντικείμενο ήταν παλιό και τρισάθλιο  επειδή αυτό (η Αφροδίτη) βρισκόταν σε δυτική φάση.  Και οι παρακάτω συνδυασμοί ήταν η αιτία για να βρεθεί. Πρώτα η σελήνη κινούμενη προς τον κυβερνήτη (Άρης στους Διδύμους) του λαμβάνοντος οίκου (Κριός) και σε όψη με τον κυβερνήτη του κλήρου της Τύχης (Σκορπιός), τον Άρη και του ομοίου του (;) και ο Ήλιος  (στην Παρθένο) που είναι σε όψη τριγώνου προς τον ωροσκόπο  (Ταύρος) και σε εξάγωνο με τον κύριο του ωροσκόπου (Σκορπιός) και συνοδεία με τον Κύριο του ωροσκόπου (Αφροδίτη), και σε διάμετρο με τη σελήνη (στους Ιχθείς), από κάθε συνδυασμό έγινε η ανακάλυψη γρήγορα.  Και επειδή ο κύριος του ωροσκόπου (Αφροδίτη) τυγχάνει να είναι στη δική της τριπλότητα (Παρθένος, Αιγόκερως, Ταύρος) και ο κύριος του οίκου (Δίας)  της Σελήνης (στους Ιχθείς) ήταν στο δικό του οίκο (Τοξότης) όπου ανακαλύφθηκε το χαμένο αντικείμενο.

CARMEN ASTROLOGICUM

Ένα δυνατό γκολ της Δέσποινας Γιαννακοπούλου, το βιβλίο

του Δωρόθεου στα χέρια μας διαθέσιμο..Με τη μετάφραση του πολυαγαπημένου Απόστολου Τζαφερόπουλου, (ένας απίθανος δάσκαλος ετυμολογίας της Αρχαίας ελληνικής γλώσσας παρεπιπτόντως, που είχα την καλοτυχία κάποτε να παρακολουθήσω σε σεμινάρια).

Περί κλεπτών
    επι δε Αφροδίτης και Ερμού ει μεν εισίν εσπέριοι ανατολικοί νέους ή νέας δηλούσι τους κλέπτας, ει δε μετά τον πρώτον στηριγμόν εσπέριοι δυτικοί μεσήλικας, ει δε εώοι ανατολικοί πρεσβυτέρους τινες δε λέγουσιν οτι εαν η Αφροδίτη και ο Ερμής ώσιν εώοι ανατολικοί δηλούσι τον κλέπτην νέον ή νέαν, αν δε δυτικοί γέροντας ή γηραιάς (η Αφροδίτη και ο Ερμής όταν δηλώνουν τον κλέφτη εαν μεν αυτοί είναι εσπέριοι και ανατολικοί, τότε δηλώνουν ότι οι κλέφτες είναι νέοι ή νέες, εάν είναι εσπέριοι (δυτικοί) μετά  τον πρώτο στηριγμό, τότε είναι μεσήλικες, εάν (είναι) πρωινοί και ανατολικοί, τότε είναι γέροντες. Μερικοί όμως λέγουν ότι, εαν η Αφροδίτη και ο Ερμής είναι πρωινοί ανατολικοί, δηλώνουν πως ο κλέφτης είναι νέος ή νέα, εάν όμως είναι δυτικοί τότε οι κλέφτες είναι γέροντες ή γριές.

Σπαζοκεφαλιά; Όχι σπαζοκέφαλοι είμαστε που δεν είχαμε την τύχη να μάθουμε τα αρχαία μας. Αλλά είμαστε καλότυχοι για όσα μας δίνονται. Δεν είμαστε Γερμανοί ή Άγγλοι για να παιδευτούμε πολύ με αυτά. Κάπου το έχουμε το μονοπάτι εμείς οι αυτόχθονες. Και έχουμε την ευκαιρία να συνεχίσουμε χάρη σε τέτοια βιβλία στο δύσκολο δρόμο της σοφίας.
(Σημειωτέον, στην Εναλλακτική Παιδεία στη Σάμου, στην επαφή μας με την αρχαία ελληνιστική, ευτυχώς έχουμε το Γιάννη το Γιαλαμά για να μας ξεθολώσουν τα μάτια.)

Μέσα στους καλούς μας συγγραφείς ο ψαγμένος ο Νίκος ο Καμπάνης

Στοιχείωσις Αστρολογική

Ένα μοναδικό έργο. Σε αρχαίο, αλλά και σε νέο κείμενο η μετάφραση, κείμενα του Πλωτίνου, του Λουκιανού, ο λόγος κατά Σέξτου Εμπειρικού, αλλά και του Μεγάλου Βασιλείου, του Γρηγορίου Νύσσης και του Ιωάννη Δαμασκηνού. Ωραία δουλειά, που εμπλουτίζει ιστορικά και φιλοσοφικά τη γνώση εκείνου που δεν του φτάνει να διαβάζει απλά εναν χάρτη, αλλά να ξέρει τον τρόπο σκεψης απο παλιά γυρω απο το αντικείμενο και πώς συνέβαλλαν σε αυτό οι σοφοί στην ιστορία. Τέτοια δουλειά δεν την κάνει ο οποιοσδήποτε...

Και λίγο Χιουμοριστική Αστρολογία...
Εντάξει, κάποιος θα ακούσει φράση σε  -ική Αστρολογία και θα βγάλει βιβλίο, το πιάνω....
Αλλά άμα πήζεις διαβάζοντας Naugebauer  και μαζοχιζόμενος στα λατινικά με τον Μανίλιο και πέσεις πάνω σε κάτι τέτοιο, λες οκ, αυτό είναι διάλειμμα για πολύ γέλιο...

Επί παραδείγματι... Συμβουλές: Πώς θα αναγνωρίσετε ένα Τοξότη: "έχει μακριά πόδια και κοντή τσέπη. Το περιστρεφόμενο μάτι του δεν είναι οπτική δυσλειτουργία όσο και να προσπαθεί να σας πείσει"

Παρακάτω: Πώς θα εντυπωσιάσεις ένα Παρθένο; Σου ξεφεύγουν περιουσιακά στοιχεία στην κουβέντα πάνω και κατά λάθος ακουμπάς το δάχτυλο στο τραπέζι στην καρέκλα κι εντοπίζεις τη σκόνη..

Δέ λεω άλλα, θα το κάψω.. Στα αγγλικά είναι παιδιά.

Άρατος ο Σολεύς,            Φαινόμενα και Διοσημεία

Εκδόσεις Ζήτρος

Εκ Διός αρχώμεσθα, τον ουδέποτ' άνδρες εώμεν άρρητον   μεσταί δε Διός πάσαι μεν αγυιαί, πάσαι δ' ανθρώπων αγοραί μεστή δε θάλασσα και λιμένες   πάντη δε Διός κεχρήμεθα πάντες.

"Με το Δία ας αρχίσουμε, αυτός ποτέ μη μένει αμνημόνευτος. Με Δία γεμάτοι όλοι οι δρόμοι, οι συνελεύσεις των θνητών, η θάλασσα γεμάτη, και τα λιμάνια. Το Δία έχουμε όλοι ανάγκη."

Σαν να διαβάζεις Όμηρο. Το αρχαίο κείμενο τους νεώτερους μας τρομάζει. Αλλά δίπλα είναι η μετάφραση. Κι αν δεν μας πήγε κανείς στ' άστρα, ορίστε ο Άρατος. Μας πάει αυτός, μέσα από τους απλανείς, με το δικό του διαστημόπλοιο, αυτό το βιβλίο. Σαν να κάνει το σταυρό του προτού αρχίσει, αυτός προσεύχεται στον Δία. Έπειτα, με σωστή προτεραιότητα νεύουμε το κεφάλι σκύβοντας ελαφρά για να χαιρετήσουμε τις μούσες που θα βάλουν τη χάρη τους στο έργο, ή αλλιώς στο ταξίδι. Γιατί μετά θα περάσουμε μέσα από τους αστερισμούς, θα ανεβούμε από τον άξονα να δούμε τους πόλους της Άρκτου, την μια θα τη δούμε, η άλλη μας το μαρτυράει ο Άρατος, είναι από την άλλη μεριά της γης και δεν φαίνεται... Μαρτυράει, τις λένε κι αλλιώς, ..Άμαξες... Για χάρη του μικρού Διός, Κυνόσουρα, και Ελίκη. Και χάρη σ' αυτές ξέρουν να στρίβουν τα καράβια τους Αχαιοί και Φοίνικες... Δεν θα το διαβάσω αυτό το βιβλίο, θα το ταξιδέψω, μέσα σε έναστρο βράδυ κάτω από Ικαριώτικη μουριά, Σαμιώτικο πεύκο, ή στην ακρογιαλιά της Κώ, πίνοντας το αναψυκτικό μου, χορταίνοντας άλλη μια μυστηριακή εμπειρία σε μια νύχτα που με τίποτα δεν θα πάει χαμένη.

 

                                               "Εγχειρίδιον" (επειδή το βιβλίο δεν αξίζει αν δεν είναι συγκίνηση)

Βιβλία στο "Εγχειρίδιον"

Μου λένε γιατί δεν έχω κάνει σελίδα του βιβλιοπωλείου με τα βιβλία, αλλά όλοι ξέρουμε ότι όποιος ψάχνει για αστρολογία δεν μπορεί να μην πέσει πάνω στον "Μαθητευόμενο" κάποια στιγμή. Και όποιος πέφτει πάνω στον Μαθητευόμενο δεν είναι τυχαίος, ξέρει τί ψάχνει και ψάχνει σοβαρά. Λοιπόν, θ αρχίσω να σας λέω για τα βιβλία του καταστήματος. Κι ο θεός βοηθός γιατί δεν το έχω και πολύ το εμποριλίκι και ξερνάω τις σκέψεις μου πολλές φορές απερίσκεπτα μεν, έντιμα δε. Και τέλος πάντων, απόψεις μου είναι, τις πληρώνω για να τις ...πουλήσω, και δημοκρατία έχουμε, κι ελευθερία του λόγου έχουμε.... Οπότε, σε λίγο θα αρχίσετε να βλέπετε προτάσεις βιβλίων και λίγα σχόλια. Να μπορεί να καταλάβει κανείς, άν υπάρχει λόγος να τα αγοράσει....